Ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang định hình lại, quá trình chuyển đổi từ năng lượng đốt trong sang năng lượng điện đang diễn ra vô cùng gấp rút.
Hầu hết mọi thứ liên quan đến ô tô đều đang thay đổi, từ khái niệm đến cách các nhà sản xuất thiết kế, phát triển một chiếc xe đến cách khách hàng lái xe và tương tác với chính chiếc xe của mình.
Một số quốc gia hay một số nhà sản xuất đã chuẩn bị kỹ cho quá trình thay đổi này, một số khác thì chưa; điều này cũng tương tự như đối với từng phân khúc xe. Trong khi phân khúc SUV/crossover hay phân khúc xe cao cấp dễ thích ứng hơn với hệ truyền động mới thì phân khúc xe cỡ nhỏ gặp nhiều thách thức hơn.
Vấn đề lớn nhất chính là giá cả. Pin vẫn là yếu tố quan trọng trong giá thành sản xuất xe điện. Và chi phí đó không thay đổi, dù là một chiếc xe hạng sang cao cấp hay một chiếc xe bình dân chạy trong thành phố.
Đây là lý do tại sao các nhà sản xuất ô tô châu Âu và Mỹ bắt đầu phát triển danh mục xe điện của họ với các loại xe sang và cao cấp. Bởi vì nhóm khách hàng này sẵn sàng chi trả các hóa đơn cao hơn là nhóm khách hàng tìm kiếm những chiếc xe cỡ nhỏ hay city car giá phải chăng. Đó là lý do tại sao chúng ta có ít xe điện nhỏ hơn để lựa chọn.
Tương lai bỏ ngỏ
Trong nửa đầu năm 2023, chỉ có 18 mẫu xe điện cỡ nhỏ khác nhau dành cho phân khúc A và B có mặt ở châu Âu. Tuy nhiên, tại Trung Quốc, con số gần như gấp đôi với 34 mẫu xe khác nhau.
Tại Mỹ, chỉ có 2 chiếc được bán là Chevrolet Bolt EV và Mini Electric. Con số này trái ngược hoàn toàn với số lượng lớn xe cỡ nhỏ sử dụng động cơ đốt trong.
Đây có lẽ là nguyên nhân khiến các đại lý địa phương ủng hộ VinFast đưa VF 3 đến bán tại Mỹ. Kích cỡ nhỏ và giá cả phải chăng giúp VF 3 phù hợp với nhóm khách hàng trẻ tại đây.
Tương lai của dòng xe cỡ nhỏ sẽ có 2 kịch bản. Đầu tiên, dòng xe cỡ nhỏ được sản xuất tại châu Âu có tiếp tục tồn tại hay không tùy thuộc vào việc các nhà sản xuất có thể giảm chi phí pin hay không.
Châu Âu là khu vực có phi phí sản xuất ô tô rất đắt đỏ nên bất cứ việc gia tăng chi phí nào cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng tồn tại của những phân khúc ít sinh lời hơn. Bên cạnh đó, áp lực mạnh mẽ của các chính phủ đối với việc sản xuất xe điện đã buộc các hãng xe phải ngừng sản xuất ô tô cỡ nhỏ hoặc chuyển việc sản xuất ra ngoài châu Âu.
Trường hợp thứ 2, khi các nhà sản xuất châu Âu đang gặp nhiều áp lực về việc chuyển đổi thì đây là cơ hội hoàn hảo để ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc lấp đầy khoảng trống này. Trên thực tế, Trung Quốc có thể sản xuất ô tô điện rẻ hơn nhờ sự bảo hộ của chính quyền địa phương và lực lượng lao động giá rẻ.
Một chiếc xe cỡ nhỏ của Trung Quốc có giá trung bình thấp hơn 58% so với những chiếc xe cỡ nhỏ không phải của Trung Quốc, nghĩa là nó có tiềm năng làm rung chuyển thị trường nước ngoài.
Do đó, dòng xe cỡ nhỏ hay city car do châu Âu sản xuất sẽ bị khai tử trừ khi chi phí sản xuất giảm hoặc các quy định được thực thi nhằm hạn chế dòng xe Trung Quốc tràn vào khu vực.
Phân khúc xe cỡ nhỏ có thực sự quan trọng?
Câu hỏi đặt ra là liệu các nhà sản xuất ô tô Mỹ hay châu Âu có tiếp tục việc sản xuất ô tô cỡ nhỏ, phân khúc không mang lại lợi nhuận cao như các phân khúc lớn hơn hay không? Hay những công ty này sẽ từ bỏ hoàn toàn phân khúc này, để lại phân khúc xe cỡ nhỏ cho các công ty Trung Quốc? Hoặc có thể các công ty này sẽ phát triển hỗn hợp, đầu tư vào nhà máy và sản xuất ô tô ở Trung Quốc, phục vụ cho cả thị trường Trung Quốc và nước ngoài.
Tuy nhiên, nên biết rằng phân khúc này vẫn chiếm một thị phần nhất định trên thế giới. Năm 2022, phân khúc ô tô hạng A và B cỡ nhỏ chiếm 23% doanh số xe du lịch ở châu Âu, 51% ở Ấn Độ, 28% ở Đông Nam Á-Thái Bình Dương và 38% ở Châu Phi. Do đó, đây vẫn là một phân khúc quan trọng xét về mặt số lượng.
