Nói một cách đơn giản, nhiên liệu sinh học là loại nhiên liệu lỏng được tạo ra từ các nguồn tài nguyên có thể tái tạo, chủ yếu là thực vật. Đúng như cái tên “bio” mang ý nghĩa “sự sống”, những loại nhiên liệu này được sản xuất từ vật chất hữu cơ như cây trồng.
Có hai nhóm chính về nhiên liệu sinh học là cồn sinh học (như ethanol, butanol) và diesel sinh học. Các loại cây như ngô, mía, củ cải đường, đậu nành, hướng dương hay lúa mì thường được dùng để sản xuất cồn sinh học, trong khi dầu thực vật hay mỡ động vật lại phù hợp để làm diesel sinh học.
Điểm khác biệt lớn nhất giữa nhiên liệu sinh học và các nhiên liệu hóa thạch (như than, dầu mỏ, khí đốt) là tính bền vững. Nếu như than, dầu mỏ phải mất hàng triệu năm để hình thành thì cây trồng chỉ cần một mùa vụ. Đặc biệt, khi đốt cháy nhiên liệu sinh học, lượng CO2 thải ra sẽ được cân bằng phần nào bởi chính lượng CO2 cây trồng hấp thụ khi sinh trưởng. Đây chính là lý do nhiên liệu sinh học được xem là trung tính carbon, đồng thời phát thải ít khí nhà kính hơn so với nhiên liệu hóa thạch.
Ngoài ra, việc phát triển nhiên liệu sinh học còn giúp nhiều quốc gia giảm phụ thuộc vào dầu mỏ, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng.
Tất nhiên, nhiên liệu sinh học không phải không có tranh cãi. Một trong những lo ngại chính là việc đất nông nghiệp bị chuyển đổi mục đích, từ trồng lương thực sang trồng cây lấy nhiên liệu, trong khi nhiều nơi trên thế giới còn đang thiếu đói. Để giải quyết vấn đề này, hiện nay nhiều nhiên liệu sinh học được sản xuất từ nguyên liệu thải bỏ, chẳng hạn dầu ăn đã qua sử dụng.
Vậy có thể đổ dầu ăn thừa vào xe không? Câu trả lời là không nên. Trong tình huống cực kỳ khẩn cấp, một chút dầu thực vật có thể giúp động cơ diesel hoạt động, nhưng về lâu dài sẽ gây hỏng hóc vì dầu thực vật có độ nhớt cao hơn diesel, dễ làm tắc nghẽn động cơ. Để biến dầu ăn thành nhiên liệu sử dụng an toàn, cần phải qua một quá trình xử lý gọi là “chuyển hóa este”, giúp loại bỏ các thành phần không mong muốn như glycerol.
Hiện nay, nhiều nhà hàng, quán ăn lớn đã bán dầu ăn thừa cho các công ty chuyên xử lý thành dầu thực vật đã qua hydro hóa (HVO), là loại nhiên liệu sạch hơn, thân thiện với môi trường.
Vấn đề lớn nhất chính là chi phí. Mặc dù sản xuất nhanh hơn nhiên liệu hóa thạch nhưng nhiên liệu sinh học hiện vẫn khá đắt đỏ. Theo dữ liệu năm 2022, giá nhiên liệu sinh học cao hơn 70-130% so với xăng, dầu diesel thông thường trên thị trường bán buôn. Ví dụ, người tiêu dùng tại Anh, phải trả thêm khoảng 10-15% mỗi lít HVO so với dầu diesel thông thường.
Theo dự báo, tổng sản lượng nhiên liệu sinh học toàn cầu có thể tăng từ 172 tỷ lít lên 200 tỷ lít vào năm 2028, với nhu cầu mạnh tại Brazil, Indonesia, Ấn Độ và kỳ vọng lan rộng sang châu Âu, Bắc Mỹ.
Nguồn: Topgear
